رمضان ماه امت من است.

ربوبیّت و خداوندگارى و ولایت، به عبارت دیگر کمال و قدرتى که در اثر عبودیّت و اخلاص و پرستش واقعى نصیب بشر مى‏گردد، منازل و مراحلى دارد:

حدیث  : رمضان ، بهار قرآن
عن ابى جعفر علیه السلام قال :
((لکل شى ء ربیع و ربیع القران شهر رمضان ))
امام باقر علیه السلام فرمود:
هر چیزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است .
حدیث  : قرآن در ماه رمضان
قال رسول الله صلى الله علیه و آله :((و من تلافیه آیة من القرآن ، کان له مثل اجر من ختم القرآن فى غیره من الشهور.))
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
کسى که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسى است که قرآن را در ماههاى دیگر ختم کرده است .

 امام باقر علیه‏السلام به نقل از پدرانش علیهم‏السلام روایت می‌کند: حضرت على علیه‏السلام در اوّلین روز ماه رمضان در مسجد کوفه خطبه خواند. پس خدا را به بهترین ستایش و برترین و رساترین ثنا ستود و بر پیامبرش محمّد صلى‏الله‏علیه‏و‏آله درود فرستاد. سپس فرمود:

 «اى مردم! این ماه، ماهى است که خداوند، آن را بر ماه‏هاى دیگر برترى داده است، مانند برترى ما اهل‏بیت بر دیگر مردم. و آن، ماهى است که درهاى آسمان و درهاى رحمت، در آن گشوده مى‏شوند و درهاى آتش در آن بسته مى‏گردند. و ماهى است که در آن ندا شنیده مى‏شود و دعا مستجاب مى‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار مى‏گیرد.

 ماهى است که در آن، شبى وجود دارد که فرشتگان از آسمان فرود آمده، بر مردان و زنان روزه‏دار، به اذن پروردگارشان تا طلوع سپیده سلام مى‏دهند و آن شب، "شب قدر" است . دو هزار سال پیش از آن که آدم علیه‏السلام آفریده شود، ولایت من در آن شب، مقدّر شد. روزه گرفتن آن، برتر از روزه‏دارى هزار ماه است و عمل در آن، برتر از عمل در هزار ماه است.

 اى مردم! خورشید ماه رمضان بر مردان و زنان روزه‏دار، با رحمت مى‏تابد و ماه آن با رحمت بر آنان نورافشانى مى‏کند و هیچ روز و شبى از این ماه نیست، مگر آن که پروردگار متعال، بر سر این امّت، نیکى مى‏افشاند. پس هر کس از ریزش نعمت الهى ذرّه‏اى بهره‏مند گردد، در روز دیدارش با خدا، نزد خداوند، گرامى خواهد بود و هیچ بنده‏اى نزد خدا گرامى نگردد، مگر آن که خداوند، بهشت را جایگاه او قرار مى‏دهد.

 «اى مردم! این ماه، ماهى است که خداوند، آن را بر ماه‏هاى دیگر برترى داده است، مانند برترى ما اهل‏بیت بر دیگر مردم. و آن، ماهى است که درهاى آسمان و درهاى رحمت، در آن گشوده مى‏شوند و درهاى آتش در آن بسته مى‏گردند. و ماهى است که در آن ندا شنیده مى‏شود و دعا مستجاب مى‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار مى‏گیرد.

 بندگان خدا! این ماه شما، همچون دیگر ماه‏ها نیست. روزهایش برترین روزهاست و شب‏هایش برترین شب‏ها و ساعاتش برترین ساعات است. آن، ماهى است که شیطان‏ها در آن در بند و زندانى‏اند؛ ماهى که خداوند در آن، روزى‏ها و اجل‏ها را مى‏افزاید و میهمانان خانه‏اش را مى‏نویسد؛ ماهى که اهل ایمان با آمرزش و رضاى الهى، با شادى و نعمت‏هاى الهى، و با خشنودى فرمانرواى دادگر و توانا، پذیرفته مى‏شوند.

 اى روزه‏دار! در کار خویش نیک بنگر، که در این ماه، میهمان پروردگار خویش هستى . بنگر که در شب و روزت چگونه‏اى و چگونه اعضاى خود را از نافرمانى خدا حفظ مى‏کنى. بنگر تا مبادا شب در خواب باشى و روز در غفلت؛ پس این ماه بر تو بگذرد و بار گناهت همچنان بر دوشت مانده باشد؛ پس آنگاه که روزه‏داران پاداش‏هاى خود را مى‏گیرند، تو از زیانکاران باشى و آنگاه که به کرامت فرمانرواى خویش نایل مى‏شوند، از محرومان گردى و آنگاه که به همسایگى با پروردگارشان سعادتمند مى‏شوند، تو از طردشدگان باشى!

 اى روزه‏دار! اگر از درگاه صاحبت رانده شوى، به کدام درگاه روى خواهى آورد؟ و اگر پروردگارت محروم سازد، کیست که روزى‏ات دهد؟ و اگر تو را خوار شمرد، کیست که اکرامت کند؟ و اگر ذلیلت ساخت، کیست که عزّتت بخشد؟ و اگر تو را واگذاشت، کیست که یارى‏ات کند؟ و اگر تو را در جمع بندگانش نپذیرفت، بندگى‏ات را به آستان چه کس خواهى برد؟ و اگر از خطایت در نگذشت، براى آمرزش گناهانت به که امید خواهى بست؟ و اگر حقّ خویش را از تو طلبید، حجّت تو چه خواهد بود؟

 اى روزه‏دار! در شب و روزت با تلاوت کتاب خدا، به او تقرّب بجوى، که همانا کتاب خدا، شفیعى است که روز قیامت، شفاعتش براى قرآن‏خوانان پذیرفته است و با خواندن آیات آن، از درجه‏هاى بهشت بالا مى‏روند.

 مژده اى روزه‏دار! تو در ماهى هستى که روزه‏دارى‏ات در آن، واجب، نَفَس کشیدنت در آن، تسبیح، خُفتنت در آن، عبادت، طاعتت در آن، پذیرفته، گناهانت در آن، آمرزیده، صداهایت در آن، شنیده ‏شده، و مناجات در آن، مورد ترحّم است. از حبیبم پیامبر خدا شنیدم که مى‏فرمود:

"خداوند متعال را در هنگام افطار هر شب ماه رمضان، آزادشدگانى از آتش است که شمار آنان را کسى جز خداوند نمى‏داند. شمار آنان، نزد او در علم غیب است. پس چون آخرین شب این ماه شود، خداوند به شمار همه کسانى که در تمام این ماه آزاد کرده، آزاد خواهد نمود."

 اى روزه‏دار! در شب و روزت با تلاوت کتاب خدا، به او تقرّب بجوى، که همانا کتاب خدا، شفیعى است که روز قیامت، شفاعتش براى قرآن‏خوانان پذیرفته است و با خواندن آیات آن، از درجه‏هاى بهشت بالا مى‏روند.

 مردى از قبیله هَمْدان برخاست و گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه حبیب تو درباره ماه رمضان فرمود، بیشتر بگو.

فرمود: «باشد! شنیدم که برادر و پسر عمویم، پیامبر خدا، مى‏فرمود: "هر کس ماه رمضان را روزه بدارد و خود را در این ماه از حرام‏ها نگه دارد، وارد بهشت مى‏شود.»

آن مرد هَمْدانى گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه برادر و پسر عمویت درباره ماه رمضان فرمود، بیشتر بگو.

 فرمود: «باشد! شنیدم که دوستم پیامبر خدا مى‏فرمود: "هر کس از روى ایمان و به خاطر اجر الهى، [ماه] رمضان را روزه بدارد، وارد بهشت مى‏شود."»

 مرد هَمْدانى گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه دوستت درباره این ماه فرمود، بیشتر بگو.

 فرمود: «باشد! شنیدم که سَرور اوّلین و آخرین، پیامبر خدا مى‏فرمود: "هر کس [ماه] رمضان را روزه بدارد و در شب‏هاى آن حرام نخورد، وارد بهشت مى‏شود."» 

مرد هَمْدانى گفت: اى امیر مؤمنان! از آنچه سرور اوّلین و آخرین با تو درباره این ماه گفت، بیشتر بگو.

 فرمود: «باشد! شنیدم که برترینِ پیامبران و فرستادگان و فرشتگان مقرّب مى‏فرمود: "همانا سَرور اوصیا، در سَرور ماه‏ها کشته مى‏شود."

 گفتم: اى پیامبر خدا! سرور ماه‏ها، کدام است و سرور اوصیا کیست؟

فرمود: "امّا سرور ماه‏ها، ماه رمضان است و امّا سرور اوصیا، تویى، اى على!"

 گفتم: اى پیامبر خدا! آیا چنین خواهد شد؟

 فرمود: "آرى، به پروردگارم سوگند! همانا نگون‏بخت‏ترینِ امّت من، برادرِ پى‏کننده ناقه ثمود، برمى‏خیزد و ضربتى بر فرق سرت مى‏زند که محاسنت از خون آن، رنگین مى‏شود."»

 پس مردم شروع به گریه و شیون کردند. و حضرت على علیه‏السلام خطبه‏اش را به پایان برد و فرود آمد.

 *کتاب ماه خدا نوشته محمد محمدی ری شهری، ج 1، ص 176*